موضوع سلامتی از بدو پیدایش بشر مطرح بوده است، اما عمدتاً هر زمان که از آن سخنی به میان آمده، بعد جسمی آن مورد توجه قرار گرفته و به سایر ابعاد سلامتی، به‌خصوص بعد روانی آن، کم‌تر توجه شده است.

سلامت روان از اصلی‌ترین عوامل تعیین‌کننده وضعیت کلی سلامتی است که می‌تواند تمامی جنبه‌های زندگی افراد جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.
امروزه مشخص شده است که استرس یا تنش به‌عنوان یک عامل مؤثر اولیه در سلامت روان به‌شمار می‌رود.

استرس به‌طور کلی، پاسخ بدن به هرگونه تقاضا، تغییر یا تهدید درک‌شده است. استرس ذاتاً خوب یا بد نیست و می‌تواند اثرات مثبت یا منفی داشته باشد. در واقع، برخی از سطوح استرس ممکن است انگیزه‌بخش و محرک برای پیشرفت تحصیلی باشند، در حالی که سطوح بالای آن می‌تواند به افت عملکرد و سلامت روانی منجر شود.

یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در رشد و پرورش استعدادهای دانشجویان، وجود سلامت روانی در آن‌ها است. دانشجویان به‌ویژه آن‌هایی که در اواخر دوران نوجوانی و اوایل جوانی قرار دارند و تازه وارد دانشگاه شده‌اند، به دلیل ماهیت انتقالی زندگی‌شان در معرض فشار و استرس زیادی قرار دارند. این گروه از افراد با عوامل استرس‌زای مختلفی مواجه هستند که سلامت روانی آن‌ها را به خطر می‌اندازد.

ورود به دانشگاه تغییرات عمده‌ای در زندگی اجتماعی، خانوادگی و فردی دانشجویان ایجاد می‌کند و این مقطع زمانی بسیار حساس و حیاتی است. در این دوره، فرد با تغییرات زیادی در سبک زندگی، تغذیه، روابط اجتماعی و شرایط محیطی روبه‌رو می‌شود. عواملی چون آشنا نبودن با محیط دانشگاه، جدایی از خانواده، ناسازگاری با هم‌دانشجویان و مشکلات اقتصادی و رفاهی، می‌توانند مشکلات و ناراحتی‌های روانی را به دنبال داشته باشند.  

همچنین مصرف سیگار و مواد مخدر در بین برخی از دانشجویان می‌تواند به افت سلامت روانی و عملکرد تحصیلی آن‌ها منجر شود.

بنابراین، تشخیص اختلالات روانی و عوامل مؤثر بر آن‌ها در میان دانشجویان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا این اختلالات می‌توانند مانع از موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان شده و آن‌ها را از رسیدن به جایگاه‌های عالی در آینده باز دارند.

در نهایت، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در صورت عدم مداخله و عدم ارائه خدمات مشاوره‌ای، سلامت روانی دانشجویان به مخاطره افتاده و این امر ممکن است به افت تحصیلی و هدر رفتن نیروی انسانی جوان و فعال جامعه منجر شود. به همین دلیل، حفظ و ارتقاء سلامت روانی دانشجویان مستلزم انجام اقدامات پیشگیرانه و ارائه خدمات مشاوره‌ای جامع و مؤثر است. این خدمات باید شامل انواع مشاوره‌های فردی و گروهی، برنامه‌های مدیریت استرس و مهارت‌های زندگی باشد تا بتوان به دانشجویان در این دوران حساس کمک کرد و از موفقیت تحصیلی و بهداشت روانی آن‌ها حمایت کرد.

«ساغر سالاری» مربی گروه پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی حضرت فاطمه (س)