شعار هفته ملی سالمندان; حفظ کرامت، ارتقای سلامت و کیفیت زندگی سالمندان با گام‌های محله‌محور

هفته ملی سالمندی فرصتی ارزشمند برای پاسداشت گرانبهاترین سرمایه‌های اجتماعی، یعنی سالمندان، به شمار می‌رود؛ افرادی که کارنامه‌ای سرشار از تجربه، ایثار و خدمت را در اختیار جامعه قرار داده‌اند. امسال این مناسبت با شعار «حفظ کرامت، ارتقای سلامت و کیفیت زندگی سالمندان با گام‌های محله‌محور» گرامی داشته می‌شود. این شعار به‌درستی بر این حقیقت تأکید دارد که تحقق سالمندی باکیفیت مستلزم عزم جمعی در صیانت از شأن و منزلت سالمندان و ایجاد محیطی حمایتی در نزدیک‌ترین حلقه زندگی آنان، یعنی «محله»، است.

کرامت انسانی حقی بنیادین برای همه افراد سالمند محسوب می‌شود و فراتر از احترام ظاهری یا گفتاری است. این مفهوم والا، شامل به‌رسمیت شناختن حق انتخاب و استقلال فردی در تصمیم‌گیری‌های شخصی، پرهیز از کلیشه‌ها و نگاه‌های تبعیض‌آمیز مرتبط با سن می‌گردد. جامعه‌ای که کرامت سالمندان را پاس می‌دارد، در حقیقت زمینه‌ساز حضور مؤثر این قشر ارزشمند در عرصه‌های اجتماعی خواهد بود.

در این راستا، رسالت حوزه سلامت صرفاً محدود به درمان نیست، بلکه به‌طور ویژه بر «ارتقای سلامت» تأکید دارد. تحقق این امر نیازمند آموزش شیوه‌های زندگی سالم، پیشگیری از بیماری‌های مزمن و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه مراقبت‌های سالمندی است تا بستر لازم برای سلامت پایدار این گروه فراهم شود.

افزون بر نیازهای اولیه، دستیابی به کیفیت زندگی مطلوب در دوران سالمندی مستلزم تأمین امنیت مالی، فراهم آوردن فرصت مشارکت اجتماعی، دسترسی به فناوری‌های نوین و زندگی در محیطی امن و دوستدار سالمند است.

با تأکید بر رویکرد «محله‌محور» باید برنامه‌ریزی‌هایی در قالب طرح‌های عملیاتی و قابل اجرا توسط مراقبان سلامت، و سایر نهادهای محلی به جریان بیفتد تا خدمات سلامت و حمایت‌های اجتماعی تا آستانه درِ خانه سالمندان ارائه گردد. محله، به عنوان کانون اولیه تعاملات اجتماعی، بستری بی‌بدیل برای تحقق این اهداف به شمار می‌رود. این راهبرد با کاهش هزینه‌های رفت‌وآمد، تقویت شبکه‌های حمایتی غیررسمی نظیر همسایگان و ایجاد حس تعلق و امنیت، امکان ارائه خدماتی مؤثر، سریع و کم‌هزینه را فراهم می‌کند.

در نهایت، هفته ملی سالمندی صرفاً رویدادی نمادین نیست، بلکه بیانیه‌ای برای اقدام جمعی محسوب می‌شود. تحقق جامعه‌ای که در آن کرامت، سلامت و کیفیت زندگی سالمندان در بستر محله تضمین گردد، نیازمند اراده‌ای ملی و مشارکت همه‌جانبه نهادهای دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد و به‌ویژه مراقبان سلامت به عنوان پیشگامان عرصه دانش و خدمات سلامت است. بنابراین، ضروری است با گام‌های عملی و محله‌محور، گام به سوی ساختن ایرانی دوستدار سالمند برداشته شود.

دکتر«زهرا مقصودی» دکتری تخصصی پرستاری و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز