ورزش در دوران بارداری، در صورت نداشتن ممنوعیت پزشکی و با نظارت متخصص، نه تنها یک اقدام بی‌خطر، بلکه یکی از ارکان اساسی برای تامین سلامت مادر و جنین محسوب می‌شود.

شواهد علمی نشان می‌دهد که فعالیت بدنی منظم و اصولی می تواند با بهبود گردش خون، کاهش قابل توجه استرس و علائم افسردگی و افزایش سطح انرژی، به کیفیت زندگی روزمره مادر باردار کمک شایانی کند. همچنین، این تمرینات با تقویت عضلات اصلی لگن و افزایش استقامت بدن، نقش مؤثری در آماده‌سازی برای زایمان طبیعی و کاهش مدت زمان مرحله دوم زایمان ایفا می‌کنند.

انتخاب نوع ورزش از ملاحظات کلیدی این دوره است. فعالیت‌های کم‌خطر و ملایم مانند پیاده‌روی، شنا، تمرینات ایروبیک در آب و یوگای دوره بارداری، گزینه‌های ایمن و بسیار مؤثری هستند که ضمن پرهیز از اعمال فشار بیش‌ازحد به مفاصل، به افزایش انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات لگن و بهبود تعادل بدن می‌انجامند.

لازم است از ورزش‌های همراه با خطر زمین خوردن ، افتادن یا تغییر ناگهانی جهت (مانند ورزش‌های راکتی شدید) و نیز تمرینات درازکش به پشت پس از سه‌ماهه اول خودداری شود. تأثیرات مثبت ورزش منحصر به سلامت جسمانی نیست.

مطالعات منتشر شده نیز تاکید می‌کنند که ورزش منظم با ترشح اندورفین، به کاهش اضطراب، افزایش کیفیت خواب و ارتقای سلامت روان مادر کمک می‌کند. بسیاری از زنان باردار پس از جلسات منظم ورزشی، احساس آرامش، تمرکز ذهنی بیشتر و اعتماد‌به‌نفس بالاتری را گزارش می‌دهند.

 از منظر جنین، پژوهش‌ها حاکی از آن است که ورزش مادر می‌تواند با تنظیم محیط متابولیک درون رحم، تاثیرات سودمندی داشته باشد. بر اساس پژوهشهای انجام شده ، فعالیت بدنی مادرب ا تاثیر بر بهبود عملکرد جفت و تنظیم بهتر قند خون، ممکن است خطر ابتلای نوزاد به ماکروزومی (وزن بسیار بالا در زمان تولد) و بیماری‌های متابولیک در سنین بالاتر را کاهش دهد.

در نهایت، ضروری است که هر برنامه ورزشی، پس از مشاوره با پزشک متخصص و با در نظر گرفتن شرایط خاص هر فرد (مانند سابقه پزشکی، عوارض بارداری و سطح آمادگی جسمانی قبلی) طراحی و اجرا شود.

تنظیم دقیق شدت، مدت و نوع تمرینات در طول مراحل مختلف بارداری، کلید بهره‌مندی از مزایای بی‌شمار آن و گذراندن دورانی سالم و پُرنشاط است.

دکتر «زهرا رستگاری»

عضو هیات علمی گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز